Anatomie-Lexicon

Babinski-reflex

invoering

De Babinski is eigenlijk een embryonale reflex die na enkele maanden verdwijnt en dan niet meer kan worden geactiveerd. Als er echter bepaalde schade aan het centrale zenuwstelsel optreedt, kan deze opnieuw worden geactiveerd en dit aangeven.

Wat is een reflex?

Reflexen zijn onbewuste sequenties van een stimulus, een overgang en een reactie op deze stimulus. Reflexen kunnen niet bewust worden geactiveerd omdat ze door het ruggenmerg of de hersenstam lopen, dus niet door het cerebrum, dat bewuste bewegingen aanstuurt. Je hebt dus altijd een trigger nodig, men spreekt ook van de adequate prikkel. De hersenen kunnen de reflexen echter wijzigen en ook onderdrukken via zogenaamde supraspinale (van boven het ruggenmerg) banen. Een bekend voorbeeld van zo'n reflex is de patellapeesreflex, waarbij de prikkel hier met de reflexhamer op de pees tikt.

Wat is de Babinski-reflex?

Bij de pasgeborene zijn nog steeds reflexen actief, die later "uitgeschakeld" worden, vermoedelijk zijn dit beschermende reflexen. Dit omvat de Babinski-reflex, maar ook andere zoals de Galant of Mororeflex. In de loop van de eerste levensmaanden worden deze reflexen door de hersenen onderdrukt omdat ze niet meer nodig zijn.

Onder bepaalde omstandigheden, zoals een dwarslaesie, kunnen deze reflexen weer actief worden. Bij de Babinksi-reflex worden de tenen naar beneden gebogen door krachtig de buitenrand van de voet te borstelen, terwijl de grote teen in tegengestelde richting naar boven wordt gestrekt.

Oorzaken van een positieve Babinski-reflex

De Babinski-reflex is (met uitzondering van pasgeborenen / zuigelingen) een pathologische reflex en mag niet worden geactiveerd. De reden hiervoor is dat dit, net als de andere embryonale reflexen, wordt onderdrukt door supraspinale centra. Deze zenuwbanen zijn afkomstig van de motorische cortex van het cerebrum, lopen in het piramidale kanaal en staan ook bekend als het eerste motorneuron. Het tweede motorneuron is het neuron dat van het ruggenmerg naar de spier loopt. Als er schade is aan het eerste motorneuron of een eerdere structuur in het cerebrum, vervalt de regulatie van het tweede neuron en treden er symptomen op die worden samengevat onder de term spasticiteit of spastische verlamming. Naast de reactivering van de Babinski-reflex, andere symptomen zoals:

verhoogde spierspanning
verhoogde reflexen
Klonen (ongecontroleerde, ritmische spiertrekkingen)

Omdat deze symptomen kunnen worden herleid tot schade aan het bovengenoemde piramidale traject, worden ze ook wel de piramidale trajectborden genoemd.

Er zijn veel oorzaken voor een dergelijke spasticiteit met een positieve Babinski-reflex; in feite leidt elke ziekte met schade aan het eerste motorneuron tot een dergelijke ziekte. Beroertes zijn hiervan een belangrijke oorzaak. Multiple sclerose of ongevallen met een dwarslaesie kunnen echter ook tot deze symptomen leiden.

Lees meer over de opbouw van het Zenuwstelsel

Diagnostiek in het geval van een positieve Babinski-reflex

Een positieve Babinski-reflex is altijd een mogelijke indicatie van beschadiging van het centrale zenuwstelsel, waarbij gezocht moet worden naar de oorzaak. Hiervoor worden verschillende onderzoeken gebruikt, afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak. Naast neurologische tests als onderdeel van een lichamelijk onderzoek, omvatten deze CT of MRI, lumbaalpunctie, elektromyografie, elektroneurografie, EEG en vele andere onderzoeken.

Er moet altijd worden opgemerkt dat een positieve Babinski-reflex geen schade aan het piramidale kanaal bewijst en een negatieve Babinski-reflex dit niet betrouwbaar uitsluit!

Bijkomende symptomen met een positieve Babinski-reflex

Een Babinski-reflex treedt op in de context van spastische verlamming als gevolg van schade aan het piramidale kanaal. De belangrijkste begeleidende symptomen zijn daarom:

Verlamming met verhoogde spierspanning
verhoogde reflexen
springende reflexen of verwijde reflexzones
Spier clonus

Kan een positieve Babinski-reflex worden behandeld?

Een algemene uitspraak over de behandeling is niet mogelijk. Hoewel een beroerte een acuut ziektebeeld is en een spoedbehandeling vereist, is multiple sclerose meestal geen noodgeval en wordt het heel anders behandeld. De duur en prognose zijn alleen afhankelijk van de oorzaak en zijn te vinden in onze respectievelijke artikelen.

Verdere informatie: